Παροχές υπηρεσιών Οπτικής / Οπτομετρίας και ΦΠΑ

Το Μάιο του 2008 δημοσιεύτηκε ο Νόμος 3661 που τροποποίησε το επάγγελμα του Οπτικού σε σημαντικό βαθμό, «απελευθερώνοντάς» το. Σε αυτόν τον νόμο υπήρχε και η πρώτη επίσημη αναφορά στο επάγγελμα του Οπτομέτρη σε δύο εδάφια με τις παρακάτω σημειώσεις:

«Τα επαγγελματικά δικαιώματα του ενιαίου επαγγέλματος του οπτικού−οπτομέτρη θα καθοριστούν με απόφαση του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης»

“Ανατίθεται στην ΠΕΟΟ …. η σύνταξη και ενημέρωση μητρώου αδειών ασκήσεως επαγγέλματος οπτικού−οπτομέτρη”

Σχεδόν τέσσερα (4) χρόνια έχουν περάσει από εκείνη την ημέρα με αρκετές αναφορές, διαμαρτυρίες και υποσχέσεις αλλά στην ουσία δεν υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις. Το επάγγελμα του Οπτομέτρη, που σύμφωνα με τον ορισμό του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Οπτομετρίας και Οπτικής (ECOO) είναι αυτόνομο, αφορά την “πρωτοβάθμια υγιεινή περίθαλψη του οφθαλμού και της όρασης, η οποία περιλαμβάνει τη διάθλαση (και συνταγογράφηση), την επιλογή και κατεργασία κατάλληλων “διαθλαστικών βοηθημάτων”, τη διάγνωση και διαχείρηση οφθαλμικών παθήσεων και την αποκατάσταση της όρασης σε φυσιολογικά επίπεδα”.

Μπορεί να είναι γενικά αποδεκτό ότι το κομμάτι του ορισμού που αφορά “τη διάγνωση και διαχείρηση οφθαλμικών παθήσεων” να μη χρήζει άμεσης εφαρμογής στην Ελλάδα για πολλούς λόγους (που αναφέρονται σε προηγούμενες αναρτήσεις) αλλά κατά την άποψή μου δεν νομίζω να έχουμε ως χώρος προσπαθήσει να κατοχυρώσουμε θεσμικά τις υπόλοιπες (νόμιμες) παροχές υπηρεσιών.

Για παράδειγμα, σήμερα ο Οπτικός (ή ο «Οπτικός-Οπτομέτρης») έχει τη δυνατότητα να παρέχει συγκεκριμένες υπηρεσίες που αφορούν την «αποκατάσταση της όρασης σε φυσιολογικά επίπεδα”, όπως να εφαρμόσει «απλούς» φακούς επαφής για τη διόρθωση του διαθλαστικού σφάλματος αλλά και «θεραπευτικούς» φακούς επαφής για την αποκατάσταση χρόνιων παθήσεων. Επίσης, έχει τη δυνατότητα να εκπονήσει όλες τις απαραίτητες δοκιμασίες για την επιλογή συγκεκριμένων βοηθημάτων για την αποκατάσταση της χαμηλής όρασης.

Αυτές οι παροχές υπηρεσιών, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα επαγγέλματα που δραστηριοποιούνται στο χώρο της περίθαλψης της υγείας ΔΕΝ απαλλάσονται από το ΦΠΑ!!! Για ενημέρωση, σύμφωνα με τον Κώδικα ΦΠΑ από το φόρο απαλλάσονται:

1) οι υπηρεσίες από γιατρούς, οδοντογιατρούς, ψυχολόγους, μαίες, νοσοκόμους και φυσικοθεραπευτές

2) οι υπηρεσίες από οδοντοτεχνίτες, καθώς και η παράδοση ειδών οδοντικής προσθετικής που ενεργείται από τους οδοντογιατρούς και τους οδοντοτεχνίτες!!

Είναι απορίας άξιο τι έχουν κάνει όλα αυτά τα χρόνια οι Σύλλογοι ώστε να εξασφαλίσουν τα αυτονόητα. Είναι δυνατόν η κατασκευή μίας τεχνητής οδοντοστοιχίας να απαλλάσεται από ΦΠΑ και μία εφαρμογή ημίσκληρου ΦΕ σε μεταμοσχευμένο κερατοειδή που μπορεί να διαρκέσει τρεις 2ωρες επισκέψεις του ασθενή να έχει ΦΠΑ 23% (ως παροχή υπηρεσιών Οπτικού)? Και μπορεί σε πολλές περιπτώσεις η γραφειοκρατία να αποτελεί το άλλοθι, αλλά η Διεύθυνση ΦΠΑ στην Αθήνα, όπως μου ανέφερε ο αρμόδιος υπάλληλος, δεν έχει ενημερωθεί ποτέ σχετικά!!

Ποτέ βέβαια δεν είναι αργά!

«Έτοιμα» γυαλιά πρεσβυωπίας: πόσο σημαντικές είναι οι ατέλειες που έχουν?

Είναι γνωστό ότι όσο μεγαλώνουμε ο φακός στο εσωτερικό του οφθαλμού σκληραίνει, μειώνοντας την ικανότητά εστίασης κοντινών αντικειμένων, μία δυσλειτουργία γνωστή ως πρεσβυωπία. Οι περισσότεροι άνθρωποι παρατηρούν τις επιπτώσεις της πρεσβυωπίας μετά την ηλικία των 40. Η σωστή και ακριβής διόρθωσή της επιτυγχάνεται με τη χρήση εξατομικευμένων γυαλιών (ανάγνωσης) τα οποία κατασκευάζονται με βάση το ακριβές διοπτρικό σφάλμα του κάθε οφθαλμού, συμπεριλαμβανομένου και πιθανού αστιγματισμού. Οι οφθαλμικοί φακοί είναι τοποθετημένοι ώστε το οπτικό τους κέντρο να συμπίπτει με το κέντρο της κόρης του διοπτροφόρου, εξασφαλίζοντας άνετη και ευκρινή όραση.

Εδώ και αρκετά χρόνια έχουν κάνει την εμφάνισή τους τα “έτοιμα” γυαλιά, τα οποία οι καταναλωτές μπορούν να τα προμηθευτούν από διάφορα καταστήματα (ακόμα και πάγκους λαϊκής). Αυτά τα γυαλιά ΔΕΝ επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται για μακρινές δραστηριότητες όπως τηλεόραση και οδήγηση, καθώς είναι κατασκευασμένα αποκλειστικά για κοντινή χρήση.

Επειδή κατασκευάζονται σε μαζική παραγωγή, τα «έτοιμα» γυαλιά, είναι “ενός μεγέθους”, έχουν την ίδια διόρθωση για τους δύο οφθαλμούς (ενώ συνήθως οι βαθμοί δεν είναι ίδιοι), δεν διορθώνουν τυχόν αστιγματισμό και δεν εξασφαλίζουν όραση από τα κέντρα των φακών. Για τους παραπάνω λόγους είναι πολύ πιθανό να προκαλούν πονοκεφάλους και κοπιωπία.

Σε μία πολύ πρόσφατη έρευνα από την ομάδα του David Elliott στο Πανεπιστήμιο Aston στο Μπέρμινγχαμ της Μ. Βρετανίας, που θα δημοσιευθεί στο έγκριτο περιοδικό Optometry & Vision Sciences, αξιολογήθηκε η ποιότητα 300 «έτοιμων» γυαλιών πρεσβυωπίας που διατίθονταν από καταστήματα όπως τα Primark, Marks & Spencer, Boots, Superdrug - και με κόστος που κυμαίνεται από £1 μέχρι £32. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, που συντονίστηκε από το Βρετανικό Κολλέγιο Οπτομετρίας, διαπιστώθηκαν σημαντικές ατέλειες στο 60% των γυαλιών, τα οποία αφορούσαν:

α)  αποκλίσεις από τους αναγραφόμενους βαθμούς διόρθωσης,

β) λανθασμένες τοποθετήσεις των κέντρων των φακών, π.χ. σημαντικές διαφορές από τις συνήθεις δια-κορικές αποστάσεις ή ανισο-υψή κέντρα που μπορεί να προκαλέσουν αδυναμία συνεργασίας των δύο οφθαλμών,

γ) μεγάλη κλίση στους σκελετούς (σε σχέση με το την κλίση του κεφαλιού) που προκαλεί παραμόρφωση,

δ) πρόχειρες (ελλατωματικές) κατασκευές που πιθανότατα θα απαιτούσαν γρήγορη αντικατάσταση των γυαλιών.

Η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ποιότητα των «έτοιμων» γυαλιών θα μπορούσε εύκολα να βελτιωθεί με τη χρήση των πιο κατάλληλων δια-κορικών αποστάσεων για την εργασία που προορίζονται (π.χ. ανάγνωση), ενώ τα έτοιμα γυαλιά με υψηλότερους βαθμούς (> 2.00) έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν λάθη.

Για τα άτομα ηλικίας 40 και άνω, η εμφάνιση της πρεσβυωπίας είναι ιδανική ευκαιρία για έναν πλήρη οφθαλμικό έλεγχο. Σοβαρές οφθαλμικές παθήσεις που εμφανίζονται στις πρεσβυωπικές ηλικίες, όπως το γλαύκωμα και ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς, προκαλούν σταδιακή και αργή μείωση της όρασης. Η χρήση «έτοιμων» γυαλιών εκτός απο το ότι δεν εξασφαλίζει πλήρη διόρθωση, και την πιο ευκρινή όραση, μπορεί να επικαλύψει πιθανές οφθαλμικές παθήσεις και να καθυστερήσει την έγκαιρη και σωστή αντιμετώπισή τους.

Ακόμα και μικρά σφάλματα διόρθωσης, μπορούν να προκαλέσουν κοπιωπία και χρόνιους πονοκεφάλους, αλλά κάτι τέτοιο δεν γίνεται αντιληπτό στο χρόνο που αφιερώνεται για τον “υποκειμενικό έλεγχο” της ποιότητας των «έτοιμων» γυαλιών, που συνήθως αφορά την ανάγνωση μιας μικρής παραγράφου και δεν ξεπερνά τα 20 δευτερόλεπτα. Άνετη και ευκρινή ανάγνωση για μεγάλο χρονικό διάστημα εξασφαλίζουν μόνο οι οφθαλμικοί φακοί που είναι σωστά κεντραρισμένοι.

Τα «έτοιμα» γυαλιά ίσως είναι χρήσιμα ως δευτέρο ζευγάρι για την ανάγνωση ενός καταλόγου σε ένα εστιατόριο ή για τον άμεσο έλεγχο μιας τιμής στο σουπερ-μάρκετ, αλλά δεν θα πρέπει να υποκαθιστούν ένα “κανονικό” εξατομικευμένο ζευγάρι γυαλιών, ειδικά για πολύωρη χρήση.

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει πριν από οποιαδήποτε αγορά να προηγείται ενας έλεγχος όρασης από τους εξειδικευμένους επαγγελματίες του χώρου, ενώ προτείνεται ο χρήστης να προμηθεύεται τα «έτοιμα» πρεσβυωπικά γυαλιά απο οπτικά καταστήματα, όπου επιλέγονται με αυστηρότερα κριτήρια.

Σωτήρης Πλαΐνης MSc, PhD 

Ινστιτούτο Οπτικής και Όρασης (IVO), Πανεπιστήμιο Κρήτης

Ελένη Πουλερέ MSc, Ορέστης Λουκαΐδης, MSc

Optical House, Ηράκλειο-Ρόδος

Φακοί Επαφής: 50 χρόνια ιστορίας

To έτος 2011 αποτελεί σταθμό στη σύγχρονη ιστορία των φακών επαφής. Κι αυτό γιατί γιορτάζουμε ταυτόχρονα την 50ή επέτειο από τη δημιουργία του πρώτου μαλακού φακού επαφής, αλλά και 25 χρόνια από τη χρήση του πρώτου αεροδιαπερατού (ή ημίσκληρου) φακού επαφής.

Πιο συγκεκριμένα, ανήμερα των Χριστουγέννων του 1961 ο Τσέχος μηχανολόγος και μετέπειτα διδάκτωρ στη Χημεία Otto Wichterle κατασκεύασε τους πρώτους τέσσερις φακούς επαφής, με λεπτά και λεία άκρα. Οι φακοί αυτοί κατασκευάστηκαν με τη βοήθεια μιας ατράκτου από μηχανή και μιας γεννήτριας (δυναμό) από το ποδήλατο του γιου του, από το συνθετικό πολυμερές HEMA (Hydroxy-ethyl-methacrylate), που ο ίδιος είχε ανακαλύψει. Αφού ξέπλυνε τους φακούς με διάλυμα φυσιολογικού ορού, στο οποίο παρέμειναν για όλη τη διάρκεια της νύχτας, τους εφάρμοσε στους οφθαλμούς του. Αν και οι φακοί αυτοί δε διέθεταν την κατάλληλη, για το δικό του διαθλαστικό σφάλμα, διορθωτική δύναμη, εντούτοις ήταν πολύ άνετοι. Λίγες ημέρες αργότερα, ο Wichterle συνέταξε την αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την κατασκευή μαλακών φακών επαφής με τη μέθοδο της περιστροφικής χύτευσης.

Η δημιουργία του πρώτου μαλακού φακού επαφής την 25η Δεκεμβρίου του 1961 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ίσως το σπουδαιότερο επίτευγμα στην ιστορία των φακών επαφής. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών δεκαετιών έχουν πραγματοποιηθεί εξαιρετικά σημαντικές εξελίξεις ως προς τα υλικά, τη γεωμετρία, το σχεδιασμό και τη συχνότητα αντικατάστασης των σύγχρονων φακών επαφής. Η εμφάνιση των φακών επαφής σιλικόνης υδρογέλης, οι οποίοι ικανοποιούν τις ανάγκες του κερατοειδή σε οξυγόνο απαλλάσσοντας τους χρήστες από τις μακροχρόνιες επιπλοκές της υποξίας, και των φακών επαφής μιας χρήσης, οι οποίοι αποτελούν ενδεχομένως την πιο υγιεινή επιλογή, αποτέλεσαν τις κυριότερες εξελίξεις στον τομέα των μαλακών φακών επαφής. Παράλληλα αξιοσημείωτη είναι και η πρόοδος που συντελέστηκε στα υλικά των αεροδιαπερατών φακών επαφής. Οι αεριοδιαπερατοί φακοί χρησιμοποιούνται σήμερα κυρίως για τη διόρθωση υψηλών και ανώμαλων αστιγματισμών, αλλά βρίσκουν επίσης εφαρμογή στην αποκατάσταση των απαιτήσεων όρασης σε παθολογικές καταστάσεις του κερατοειδή (π.χ κερατόκωνος) ή μετά από μεταμόσχευση κερατοειδή.

Η δεκαετία που διανύουμε αναμένεται να φέρει νέες επαναστατικές εφαρμογές στον τομέα των φακών επαφής, καθώς τεράστια ερευνητική δραστηριότητα πραγματοποιείται σήμερα στα μεγάλα ερευνητικά ιδρύματα και στα κέντρα έρευνας και τεχνολογίες των μεγαλύτερων κατασκευαστών φακών επαφής. Η χρήση φακών επαφής με σύστημα σταδιακής αποδέσμευσης φαρμάκων (drug delivery system) στον οφθαλμό, οι «έξυπνοι» φακοί επαφής, ικανοί να παρακολουθούν διακυμάνσεις στα επίπεδα της ενδοφθάλμιας πίεσης και στο σάκχαρο στο αίμα και οι ειδικά σχεδιασμένοι φακοί «αντι-μυωπίας», που προσδίδουν τη δυνατότητα πρώιμης αντιμετώπισης της μυωπίας καθώς και λειτουργικότερη όραση, αποτελούν αντικείμενα ολοένα αυξανόμενου ενδιαφέροντος παγκοσμίως, τόσο από την επιστημονική όσο και από την ερευνητική κοινότητα.

Σήμερα, εκτιμάται ότι περισσότεροι από είκοσι εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη, 31 εκατομμύρια στις Η.Π.Α και τριακόσιες χιλιάδες στην Ελλάδα χρησιμοποιούν φακούς επαφής. Η ασφαλής και επιτυχής χρήση των φακών επαφής προϋποθέτει την πιστή συμμόρφωση με τους κανόνες φροντίδας συντήρησης και υγιεινής, που θα πρέπει κάθε φορά να παρέχονται από τον εφαρμοστή. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ευελιξία και την άνεση που παρέχουν οι φακοί επαφής, σε συνδυασμό με τα νέα τεχνολογικά επιτεύγματα που συντελούνται στον τομέα, όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναμένεται να οδηγούνται στη χρήση των φακών επαφής για πρακτικούς και αισθητικούς λόγους.

Σωτήρης Πλαΐνης, MSc, PhD
Ινστιτούτο Οπτικής και Όρασης (IVO), Πανεπιστήμιο Κρήτης 

Παναγιώτης Καλλίνικος, MSc, PhD
AMVIS ΕΛΛΑΣ A.E. Τμήμα Οπτικής και Οπτομετρίας, ΤΕΙ Πάτρας

X Aegean Summer School in Visual Optics

Για 10η συνεχόμενη χρονιά διοργανώνεται στις 2-4 Οκτωβρίου στη Χερσόνησο Κρήτης (συνεδριακό κέντρο Terra Maris) το Θερινό Σχολείο στην Οπτική της Όρασης. Το 10ο "Aegean Summer School in Visual Optics" θα εστιάσει στην Πρεσβυωπία και στις σημερινές εξελίξεις στις τεχνικές και στους τρόπους διόρθωσής της.

Το σχολείο αποτελείται από σειρά μαθημάτων που διδάσκονται (στην αγγλική γλώσσα) από επιστήμονες και ερευνητές με διεθνή αναγνώριση στο χώρο της Οπτικής και των Επιστημών της Όρασης.

Το πρόγραμμα καλύπτει ένα μεγάλο εύρος θεματικών περιοχών με έμφαση:
-στις διαθλαστικές ανωμαλίες τις εκτροπές του οφθαλμού και στη σκέδαση,,
-στις ηλικιακές αλλαγές στην ποιότητα της όρασης
-στην προσαρμοστική ικανότητα του οφθαλμού και την πρεσβυωπία
-στη χρήση της τεχνολογίας των προσαρμοστικών οπτικών στην έρευνα και την οφθαλμική απεικόνιση
-στις πρόσφατε εξελίξεις στην τεχνολογία κατασκευής οφθαλμικών φακών, φακών επαφής και ενδοφακών για τη διόρθωση της πρεσβυωπίας.

Στην ιστοσελίδα του Σχολείου μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες και το αναλυτικό πρόγραμμα του Σχολείου (http://www.ivo.gr/summerschool)

Aston University launches first summer school

A summer school for practitioners wanting to expand their clinical skills and gain CET points has been launched by Aston University.

The school will run from July 18-August 5 and is open to optometrists, dispensing opticians, ophthalmologists, orthoptists, ophthalmic nurses and technicians.

Daily workshops will allow practitioners to learn advanced techniques that they can take back to their own practices. Practitioners can attend from just one day up to three weeks, and up to 10 CET points can be gained per day.

Final year optometry students could benefit from a number of the sessions scheduled and are encouraged to attend to gain experience if they wish.

Dr Shehzad Naroo, senior lecturer in the School of Life and Health Sciences, said: “This is a truly innovative scheme and so far we have had applicants from Spain and interest from many other countries too. We hope that we will be able to attract a number of delegates with different backgrounds to make the event more interesting and more fun.”

The summer school will be combined with social events in the evening and weekends, including trips to London and Stratford-upon-Avon.

University accommodation is available at a reduced rate to those attending for whole weeks.

For more details contact Dr Naroo on s.a.naroo@aston.ac.uk,

More information on the schedule and content is available on the University's website at http://www1.aston.ac.uk/study/international-summer-university/courses/specialist-courses/optometry/

Πίνακες οπτικής οξύτητας για Πανευρωπαϊκή χρήση

Η οπτική οξύτητα αποτελεί μια σχετικά γρήγορη και απλή μέθοδο για την αξιολόγηση της διακριτικής ικανότητας της όρασής μας. Στην κλινική πράξη αποτελεί αναπόσπαστο και σημαντικό κομμάτι κάθε οφθαλμολογικής εξέτασης, και χρησιμοποιείται για τον έλεγχο των διαθλαστικών σφαλμάτων και της παθοφυσιολογίας του οφθαλμού (π.χ. στη διάγνωση ή/και την καταγραφή της εξέλιξης οφθαλμικών παθήσεων, στην παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας διαφόρων θεραπευτικών μεθόδων). Επιπλέον, κρίνεται απαραίτητη για τον καθορισμό κριτηρίων επιλογής που καθορίζουν διεθνώς την οπτική «ετοιμότητα» στην οδήγηση, και στην πλοήγηση αεροσκαφών. Είναι εμφανές ότι ο έλεγχός της πρέπει να γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Η αξιολόγηση της οπτικής οξύτητας στην κλινική έρευνα σήμερα πραγματοποιείται με τη χρήση πρότυπων πινάκων που τοποθετούνται σε κατάλληλη απόσταση από τον εξεταζόμενο και αποτελούνται από σειρές συμβόλων ή αριθμών ή γραμμάτων (γνωστά ως οπτότυπα) τα οποία βαθμιαία ελαττώνονται σε μέγεθος. Αν και οι πρότυποι πίνακες για τη μέτρηση της οξύτητας δημιουργήθηκαν το 1981, βασισμένοι στη γεωμετρική αύξηση των οπτοτύπων (ETDRS logMAR), είναι αντιληπτό ότι, αποτελούμενοι από λατινικά γράμματα, δεν προσφέρουν τη δυνατότητα χρήσης σε ελληνόφωνο πληθυσμό.

Ως αποτέλεσμα πριν από λίγα χρόνια αποφασίσαμε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης (σε συνεργασία με τους καθ. Ι. Παλλήκαρη και Μ. Τσιλιμπάρη) να δημιουργήσουμε πίνακες στα πρότυπα ETDRS, που να εξασφαλίζουν πανευρωπαϊκή χρήση. Για αυτό χρησιμοποιήσαμε σειρά χαρακτήρων (γραμμάτων) που περιέχονται σε όλα τα ευρωπαϊκά αλφάβητα: το λατινικό, το σλαβικό και το ελληνικό. Η καινοτομία, επομένως, των πινάκων του Πανεπιστημίου Κρήτης έγκειται στη δυνατότητά τους να χρησιμοποιηθούν από διάφορες εθνότητες γεγονός που τους καθιστά μοναδικούς στην αγορά. Οι πίνακες έχουν επικυρωθεί σε σχέση με τους πρότυπους της ETDRS (δείτε τη μελέτη).

Αν και η αξιολόγηση της οξύτητας γίνεται συνήθως για μακριά (4μ η πρότυπη απόσταση) είναι σημαντική, ειδικά σήμερα με τις εξελίξεις που παρατηρούνται στη διόρθωση της πρεσβυωπίας, και η μέτρηση της κοντινής / ενδιάμεσης οπτικής οξύτητας. Για αυτό το λόγο κρίθηκε απαραίτητο να δημιουργηθούν ΕΝΑΣ πίνακας για χρήση σε αυτές τις αποστάσεις. Ο πίνακας του Πανεπιστημίου Κρήτης (βλ. κάτω) προσδίδει τη δυνατότητα μέτρησης της οξύτητας στα 33cm (συνήθης απόσταση ανάγνωσης) και στα 66cm (συνήθης απόσταση χρήσης υπολογιστή). Μάλιστα είναι εφικτή η αξιολόγηση με γράμματα υψηλής και χαμηλής φωτεινής αντίθεσης (contrast).


Οι πίνακες είναι διαθέσιμοι από την Precision Vision και την Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Ποιες είναι οι προτιμήσεις των τελειοφοίτων Οπτικών?

Βρισκόμαστε σε κρίσιμες εποχές που πολλά επαγγέλματα, ιδιαίτερα αυτά που δραστηριοποιούνται στο χώρο της περίθαλψης της Υγείας, εξειδικεύονται και αναβαθμίζονται όσο αφορά τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Πριν από δύο δεκαετίες, ο Οπτικός αποφοιτούσε από το ΤΕΙ Αθήνας με ένα πτυχίο που του εξασφάλιζε: (α) την αποκλειστική δυνατότητα να ιδρύσει ένα Οπτικό κατάστημα, χρησιμοποιώντας την άδεια εξασκήσεως του επαγγέλματος Οπτικού και (β) την αποκλειστική δυνατότητα παροχής, σύμφωνα με το Νόμο του Κράτους, του απαραίτητου ελέγχου για την εφαρμογή Φακών Επαφής (που απαιτούσε δεύτερη αυτόνομη / συμπληρωματική άδεια).

Ήταν επομένως λογικό ο απόφοιτος του Τμήματος Οπτικής να έχει ως πρώτη προτεραιότητα την ίδρυση ενός Οπτικού καταστήματος, που θα αποτελούσε τον καθρέπτη μίας νέας γενιάς επαγγελματιών με αναβαθμισμένες παροχές υπηρεσιών και γνώσεις που το παρείχε το πρόγραμμα σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (και όχι μέσω "εμπειρίας").

Τα τελευταία 20 χρόνια οι εξελίξεις στο χώρο της Oπτικής (πολλά νέα προϊόντα που απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις, όπως πολυεστιακοί φακοί οράσεως και φακοί επαφής) και της οφθαλμολογίας (διαθλαστική χειρουργική, διαγνωστικός εξοπλισμός όπως κερατοειδικοί τοπογράφοι, εκτροπόμετρα, απεικονιστικές μέθοδοι), διαμόρφωσαν ένα καινούριο τοπίο στην αγορά εργασίας.

Είναι ενδιαφέρον επομένως να καταγράψουμε τις προτιμήσεις των σημερινών φοιτητών όσο αφορά τη μελλοντική εργασιακή απασχόλησή τους. Αυτό επιτεύχθηκε πολύ πρόσφατα σε συνεργασία με ορισμένους διδάσκοντες του Τμήματος Οπτικής και Οπτομετρίας στο ΤΕΙ Αιγίου, όπου ετοιμάστηκε ένα ερωτηματολόγιο για συμπλήρωση από τους τελειόφοιτους σπουδαστές (ΣΤ’ και Ζ’ εξάμηνο). 34 ερωτηματολόγια συλλέχθηκαν και η ανάλυση των δεδομένων παρουσιάζεται στα παρακάτω γραφήματα.


Ίσως αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι μόνο το 1/3 των αποφοίτων έχει ως πρώτη προτεραιότητα την εργασία σε Οπτικό κατάστημα! Μάλιστα, παρατηρείται μία επιθυμία απεγκλωβισμού από την τυπική μορφή του του επαγγέλματος (Οπτικός = καταστηματάρχης), αφού μόνο το 14.7% των ερωτηθέντων έχει ως πρώτη προτεραιότητα την ενασχόληση με το «λιανεμπόριο», ως ιδιοκτήτης οπτικού καταστήματος. Επιπλέον, είναι εμφανής η τάση προς «παροχή υπηρεσιών» Οπτομετρίας (το 41.2% έχει ως 1η προτεραιότητα εργασία σε Οφθ/κό κέντρο). Επίσης, αν απομονώσουμε τις τρεις πρώτες επιλογές (σε σχέση με τις τρεις τελευταίες), παρατηρούμε ότι κυριαρχεί ξανά η τάση προς υπηρεσίες Οπτομετρίας (το 79% έχει μέσα στις 3 πρώτες επιλογές του την εργασία ως Οπτομέτρης σε Οπτικό κατάστημα και το 68% σε Οφθ/κό κέντρο). Από την άλλη, μόνο το 47% βλέπει θετικά την ίδρυση καταστήματος ενώ το 53% προσανατολίζεται σε Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών και στην Έρευνα.


Τα παραπάνω αποτελέσματα που αναδεικνύουν την απομάκρυνση του Οπτικού από το «λιανεμπόριο» γεννούν ορισμένους προβληματισμούς:
-Μήπως πρέπει το προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών να εναρμονιστεί (αν δεν έχει ήδη εναρμονιστεί) πλήρως με το Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Οπτομετρίας και τις σημερινές ανάγκες της αγοράς, οι οποίες είναι εμφανές ότι επηρεάζουν τις προτιμήσεις των αποφοίτων?
-Μήπως το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να παρέχει στα εμπλεκόμενα Τμήματα εκπαίδευσης και στους φοιτητές των ΤΕΙ την απαιτούμενη τεχνολογική και κλινική υποστήριξη έχοντας ενδυναμώσει παράλληλα και το διδακτικό προσωπικό ?
-Μήπως η εξάμηνη πρακτική άσκηση των «φοιτητών» επιβάλλεται να γίνεται σε χώρους που πληρούν ορισμένα κριτήρια, όπως για παράδειγμα το κατάλληλο προσωπικό, αναβαθμισμένο εξοπλισμό και απαραίτητη τεχνογνωσία?
-Είναι απαραίτητη η θέσπιση ενός «Κολλεγίου» που θα αξιολογεί τα επίπεδα κατάρτισης των Οπτικών-Οπτομετρών (παράδειγμα Μ. Βρετανίας – British College of Optometry)?
-Είναι απαραίτητη η θέσπιση ενός συστήματος συνεχούς αξιολόγησης που θα "υποχρεώνει" τους αποφοίτους να παρακολουθούν σεμινάρια δια βίου εκπαίδευσης?