Επιπεφυκίτιδα και COVID19

Δύο* πρόσφατες μελέτες (5 μετά από update 16/4/2020) υποδηλώνουν ότι αν και υπάρχει μια μικρή πιθανότητα η λοίμωξη από COVID-19 να προκαλέσει επιπεφυκίτιδα και το ενδεχόμενο η αρχική μόλυνση να “ακολουθήσει" την οφθαλμική οδό, η επιπεφυκίτιδα αποτελεί ένα ΑΣΥΝΗΘΕΣ σύμπτωμα στην COVID19.

Η επιπεφυκίτιδα (ή Pink eye) είναι ένας ερεθισμός ή μόλυνση του επιπεφυκότα.  Ενώ μπορεί να οφείλεται σε μια μικρή λοίμωξη που μπορεί να επιλυθεί μόνη της, μπορεί να αποτελεί το σημάδι ενός σοβαρότερου προβλήματος (πηγή John Hopkins Medicine)

1. Η πρώτη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο The Journal of Medical Virology, ήταν μια προοπτική παρεμβατική μελέτη που περιελάμβανε 30 επιβεβαιωμένα περιστατικά με COVID-19 στο  Νοσοκομείο του Πανεπιστημίου Zhejiang από τις 26 Ιανουαρίου 2020 έως τις 9 Φεβρουαρίου 2020. Οι ερευνητές συνέλεξαν τις εκκρίσεις των δακρύων και του επιπεφυκότος για αναλύσεις (RT-PCR) δύο φορές από όλους τους ασθενείς σε διάστημα 2-3 ημερών. Διαπίστωσαν ότι η RT-PCR έδωσε μόνο θετικά αποτελέσματα για τον ιό COVID-19 στις εκκρίσεις δακρύων και του επιπεφυκότος από τον ΕΝΑΝ ασθενή της σειράς που είχε επιπεφυκίτιδα. Πενήντα οκτώ δείγματα από άλλους ασθενείς ήταν ΟΛΑ αρνητικά. Οι ασθενείς της μελέτης περιελάμβαναν 21 περιπτώσεις κοινού τύπου και εννέα περιπτώσεις NCP σοβαρού τύπου.

Jianhua Xia MM, Jianping Tong MD, Mengyun Liu MM, Ye Shen MD, Dongyu Guo MD (2020). Evaluation of coronavirus in tears and conjunctival secretions of patients with SARS‐CoV‐2 infection. https://doi.org/10.1002/jmv.25725

Τεχνική επιθηλιακού επιχρίσματος που χρησιμοποιείται για τη συλλογή δακρύων και εκκρίσεων του επιπεφυκότα. Α, τα επιθηλιακά επιχρίσματα. B, μέσο γενικής μεταφοράς με σταθερό υγρό μέσα (από Xia et al., 2020).









2. Η δεύτερη μελέτη, και η πιο έγκυρη, που δημοσιεύτηκε στο The New England Journal of Medicine, έδειξε ότι η επιπεφυκίτιδα μπορεί να είναι ένα όχι και τόσο σύνηθες σύμπτωμα της ιογενούς μόλυνσης. Η μελέτη αποτέλεσε μια περιεκτική ανασκόπηση των συμπτωμάτων, των κλινικών ευρημάτων και της συννοσηρότητας σε 1099 ασθενείς με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη COVID-19 από 552 νοσοκομεία σε 30 επαρχίες της ηπειρωτικής Κίνας μέχρι τις 29 Ιανουαρίου 2020. Έδειξε ότι η συμφόρηση του επιπεφυκότα ανιχνεύθηκε σε ΕΝΝΕΑ ΜΟΝΟ  ασθενείς (0,9%).

China Medical Treatment Expert Group for Covid-19* (2020). Clinical Characteristics of Coronavirus Disease 2019 in China, DOI: 10.1056/NEJMoa2002032

3. Στην τρίτη μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 31 Μαρτίου στο JAMA Ophthalmology, 12 από 38 «κλινικά επιβεβαιωμένες» νοσοκομειακές περιπτώσεις COVID-19 στην επαρχία Hubei της Κίνας, είχαν οφθαλμικές «διαταραχές», που χαρακτηρίζονται συνήθως ως χύμωση (οίδημα του επιπεφυκότα) και / ή εκκρίσεις. Δύο ασθενείς είχαν θετικό επίχρισμα επιπεφυκότος για SARS-CoV-2 RNA, ένας με σημάδια υπεραιμίας και ο άλλος με χύμωση. Αυτό το άρθρο συζητήθηκε στο New England Journal of Medicine Journal Watch, το οποίο διαφώνησε με τον χαρακτηρισμό της χύμωσης [των ασθενών στο άρθρο του JAMA Ophthalmology] ως ένδειξη επιπεφυκίτιδας, γιατί η χύμωση σε έναν άρρωστο αντιπροσωπεύει συσώρευση υγρού λόγω της πάθησης και όχι επιπεφυκίτιδα (άρα το 1/3 των ασθενών είχαν επιπεφυκίτιδα).

Wu et al. (2020) Characteristics of Ocular Findings of Patients With Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) in Hubei Province, China. Published online March 31, 2020. doi:10.1001/jamaophthalmol.2020.1291

4. Δύο μελέτες που δεν έχουν περάσει ακόμα από έγριση, που δημοσιεύτηκαν στο MedRxiv δείχνουν επίσης σχετικά χαμηλή πιθανότητα μολυσματικού ιού στα δάκρυα των ασθενών με COVID-19. Σε μια μελέτη των Zhang et al. από 72 επιβεβαιωμένους ασθενείς με COVID-19 στο Tongji Medical College, 2 ασθενείς είχαν επιπεφυκίτιδα. Ένας από τους 2 με επιπεφυκίτιδα και κανένας από τους άλλους 70 ασθενείς δεν είχε SARS-CoV-2 RNA στα δάκρυά τους. Σε μια εργασία των Zhou et al. από 63 επιβεβαιωμένους ασθενείς με COVID-19 στο Wuhan, μόνο ένας είχε επιπεφυκίτιδα και αυτός ο ασθενής είχε αρνητικό επίχρισμα επιπεφυκότος για SARS-CoV-2 RNA. 

Sun et al. The infection evidence of SARS-COV-2 in ocular surface: a single-center cross-sectional study. PREprint doi: https://doi.org/10.1101/2020.02.26.20027938

LOVE your eyes, LOVE your lenses, but .....

Η εβδομάδα που ακολουθεί την παγκόσμια ημέρα οπτομετρίας (23 Μαρτίου), αποτέλεσε τα δύο προηγούμενα χρόνια την παγκόσμια εβδομάδα φακών επαφής με την καμπάνια "LOVE YOUR LENSES".

Δυστυχώς οι δύσκολες συνθήκες των ημερών, που έχουν καθολική ισχύ, δεν επέτρεψαν την επανάληψή της, αν και, κατά την προσωπική μου άποψη, θα αποτελούσε μια καλή ευκαιρεία ενημέρωσης των καταναλωτών στα ψηφιακά κοινωνικά δίκτυα σχετικά με τους φακούς επαφής, που λόγω του κορωνοϊού βρίσκονται στο προσκήνιο έτσι κι αλλιώς.

Από την άλλη, αρκετοί επαγγελματίες του χώρου μας νιώθουν σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, την απειλή της διάθεση φακών επαφής από διάφορες ιστοσελίδες στο "internet" - και κυρίως από τα eshops του εξωτερικού που προσφέρουν άκρως ανταγωνιστικές τιμές, πουλώντας κουτιά φακών πίσω από το πληκτρολόγιο με μηδαμινό κόστος υπηρεσιών.

Μου προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση όμως ότι ενώ προβάλλουμε ως απειλή τα eshops, τα οποία διαθέτουν τους φακούς στης συσκευασίες τους, όπως ορίζουν οι κανόνες προστασίας του χρήστη/καταναλωτή για τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα, η πληθώρα των πωλήσεων από τα οπτικά καταστήματα αφορά "ζευγαράκια" φακών επαφής, αδιαφορώντας για τις όποιες συνέπειες στην ασφάλεια και στην υγιεινή του χρήστη. Μάλιστα, φτάσαμε στο σημείο να διαφημίζουν “συνάδελφοι" πωλήσεις ζευγαριών φακών επαφής online με αποστολή στο σπίτι -“ένα ζευγάρι μηνιαίων και ένα υγρο 10€” και με hashtag #covid19 #menoumespiti (!) - αυτές τις μέρες, μάλιστα, που κυκλοφορούν τόσες αβάσιμες δημοσιεύσεις για τη χρήση των φακών επαφής σε συνθήκες πανδημίας.

Από τη μία θεωρούμε ότι τα διάφορα σημεία πώλησης εκτός καταστημάτων οπτικών (π.χ. internet, φαρμακεία, καταστήματα super-market και καλλυντικών) δεν μπορούν να παρέχουν τις απαραίτητες πιστοποιήσεις και γνώσεις για τη σωστή επιλογή των φακών επαφής, από την άλλη διαθέτουμε τους φακούς εκτός συσκευασίας σε ζευγάρια (blisters), όπως συνέβαινε με τις ασπιρίνες για τον πονοκέφαλο  πριν κάποια χρόνια στα περίπτερα. Με αυτόν τον τρόπο διάθεσης δεν ενημερώνουμε το χρήστη πλήρως για το προϊόν που αγόρασε - είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο περίπου 1 στους 5 χρήστες που αγοράζουν ζευγάρια γνωρίζει την ονομασία των φακών που χρησιμοποιεί (ας μην αναφερθούμε για τα υλικά των φακών). Παράλληλα, με την αγορά ζευγαριών δεν δίνεται η δυνατότητα στον χρήστη να συμβουλευτεί τις οδηγίες χρήσης και συντήρησης που περιέχονται στη συσκευασία, αφήνοντάς τον σε ημιμάθεια και σε λανθασμένους χειρισμούς, όσο αφορά το χρόνο αντικατάστασής τους και την καθημερινή φροντίδα τους.

Δεν αποτελεί επομένως έκπληξη η μικρή διείσδυση των φακών επαφής στην Ελλάδα (περίπου 3.5%, αρκετά χαμηλότερα από το 10% που παρουσιάζεται στις κορυφαίες χώρες της ΕΕ), ενός προϊόντος που θα έπρεπε μαζί με τα γυαλιά οράσεως να αποτελούν την "αιχμή του δόρατος" στο χώρο μας. Ως αποτέλεσμα, οι χρήστες που ενδιαφέρονται να ενημερωθούν σχετικά με τα προϊόντα φακών επαφής ωθούνται προς το διαδίκτυο και τα eshops, απ΄όπου παραγγέλνουν τους φακούς σε συσκευασίες για ένα ή ακόμα και δύο χρόνια με προσφορές, χωρίς δυστυχώς πολλές φορές να έχουν καν περάσει έλεγχο εφαρμογής και όρασης ! Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι αρκετοί χρήστες θεωρούν ότι γνωρίζουν όσα χρειάζονται για την εφαρμογή των ΦΕ, και ότι αποτελούν τον ιδανικότερο κριτή (εξάλλου είναι κάτι που οι ίδιοι οι "εφαρμοστές" τους προτείνουν - να "δοκιμάσουν" τους φακούς) !

Η έλλειψη του απαραίτητου επαγγελματισμού σε ένα τόσο σημαντικό πεδίο υπηρεσιών που αφορούν ιατροτεχνολογικά προϊόντα, όπως οι φακοί επαφής, υποβιβάζει το επίπεδo του οπτικού-οπτομέτρη, οδηγώντας σε απώλεια της πιο ενεργής και δυναμικής πελατείας μας, τους χρήστες ΦΕ.

-Ενημερώστε τον χρήστη για τα πλεονεκτήματα της διάθεσης των ΦΕ σε συσκευασίες και τους κινδύνους των πρόχειρων λύσεων.

-Απομακρύνετε από τα καταστήματα διαφημιστικές ενέργειες που προωθούν blisters ενάντια στους κανόνες προστασίας του χρήστη/καταναλωτή, κατι που δυστυχώς και αρκετοί προμηθευτές στη χώρα μας έχουν υιοθετήσει !

-Προωθήστε τις γνώσεις σας και τον επαγγελματισμό σας ΚΑΙ στους φακούς επαφής !!

LOVE YOUR EYES, LOVE YOUR LENSES !