Κατανομή διαθλαστικού σφάλματος στον πληθυσμό: ενδιαφέρουσες αλλαγές με την ηλικία και με το χρόνο

Είναι πια γνωστό ότι ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού σήμερα είναι μύωπες και όχι εμμέτρωπες, όπως συνέβαινε πριν μισό αιώνα. Η παρακάτω εικόνα παρουσιάζει την κατανομή του διαθλαστικού σφάλματος στον πληθυσμό στα μέσα του 20ου αιώνα (αριστερά, σχεδόν κανονική κατανομή) και σήμερα (δεξιά, μή κανονική κατανομή). Η προφανής μετατόπιση του μέσου οφθαλμού από την υπερμετρωπία (~+0.90D) το 1950, στη μυωπία (~-0.90D) οφείλεται στη σημαντική αύξηση στη σημερινή εποχή του ποσοστού των ανθρώπων που εμφανίζουν μυωπία, και μάλιστα αρκετοί από αυτούς με υψηλούς βαθμούς.

 

Ίσως πιο ενδιαφέρουσα είναι η παρατήρηση ότι η καμπύλη κατανομής, στη σημερινή εποχή (δεξιά), δεν μετατοπίζεται απλά προς τ' αριστερά, δηλαδή σε προς πιο μυωπικές τιμές σε σχέση με τις καμπύλες προ 50ετίας, αλλά "παραμορφώνεται" από κανονική σε μή-κανονική κατανομή (με εμφανή την πλάτυνση της καμπύλης προς τους μύωπες), δείχνοντας ότι ενώ ένα ποσοστό των οφθαλμών τείνουν προς τη μυωπία,  μερικά "μάτια" συνεχίζουν να παραμένουν υπερμετρωπικά/εμμετρωπικά και δεν επηρεάζονται από όποιες αλλαγές. Τώρα, αν η διατήρηση της εμμετρωπίας με το χρόνο οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες ή σε γενετική προδιάθεση είναι προς το παρόν ομιχλώδες.

Ενδιαφέρουσες είναι και οι παρακάτω κατανομές του διαθλαστικού σφάλματος (από μαθητές σχολείων στην Ιαπωνία πριν 35 χρόνια) που παρουσιάζουν μια σταδιακή αλλαγή στην κατανομή με την ηλικία (από 6 μέχρι 17 ετών) και την μετατόπιση του μέσου διαθλαστικού σφάλματος προς πιο μυωπικές τιμές - χωρίς απαραίτητα όλοι οι οφθαλμοί να γίνονται πιο μυωπικοί (κάποια συνεχίζουν να παραμένουν εμμετρωπικοί).

Το σίγουρο είναι ότι τόσο κατά την εφηβική ηλικία αλλά όσο και με την πάροδο του χρόνου οι μύωπες στον πληθυσμό γίνονται περισσότεροι και το ότι από τη στιγμή που η κατανομή του διαθλαστικού σφάλματος ΔΕΝ είναι κανονική, είναι λάθος να σημειώνουμε τη μέση (average) μυωπία στο πληθυσμό.

Βιβλιογραφία:
Πλαΐνης Σ (2016) "Μυωπία: Επιπολασμός, αιτιογενείς παράγοντες και τεχνικές διόρθωσης." Δημοσιεύθηκε πέρυσι στη Σύγχρονη Οπτική, Τεύχος 4, 48-51. (pdf)
Plainis S and Charman WN (2015). Problems in comparisons of data for the prevalence of myopia and the frequency distribution of ametropia. Ophthalmic and Physiological Optics, 35(4):394-404 (pdf)

Βεβαίωση άσκησης επαγγέλματος Οπτικού-Οπτομέτρη

Όπως είχε ανακοινωθεί προ εβδομάδων η απόφαση για τα επαγγελματικά δικαιώματα του οπτικού οπτομέτρη ήταν "προ των πυλών". Αν και το προσχέδιο της απόφασης είχε γίνει γνωστό και ήταν επιεικώς γραμμένο στο πόδι, κάποιοι είχαν την ελπίδα ορισμένα σημεία που 'έβγαζαν μάτι" να βελτιωθούν - αλλά από ποιους; Ακόμα και το "εφαρμογή ορθοπτικών ασκήσεων για την ...απόκτηση οπτικών δυσλειτουργιών" έμεινε ως έχει!

Το σχετικό άρθρο (στο ΦΕΚ 3247Β) μπορείτε να το διαβάσετε παρακάτω: επιγραμματικά αναφέρει ότι η άσκηση των παροχών οπτομετρίας (αυτών που αναφέρονται, γιατί είναι αρκετά περισσότερες) δύναται να γίνει μόνο υπό την εποπτεία οφθαλμιάτρου - μια πολύ πρόχειρη και ασαφής διατύπωση από τη στιγμή που το 95% των οπτικών-οπτομετρών εργάζονται σε οπτικό κατάστημα (άσχετα αν εμφανιζεται ως τελευταία επιλογή εργασίας στην απόφαση!), όπου οφθαλμίατροι είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να συνεργαστεί. Το αντίθετο όμως, ένας οπτομέτρης να εργάζεται σε μία οφθαλμολογική κλινική, είναι σύνηθες.

Ότι η απόφαση έχει συνταχθεί από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν τι εστί οπτομετρία (δείτε προηγούμενες αναρτήσεις 1, 2) είναι προφανές από την διατύπωση στην παράγραφο β του άρθρου, όπου απουσιάζει παντελώς "η συνταγογράφηση και η εφαρμογή φακών επαφής", η πιο διαδεδομένη στο κοινό σήμερα παροχή ενός οπτικού-οπτομέτρη ! Και αυτό από τη στιγμή που η συντριπτική πλειοψηφία των οφθαλμιάτρων παραπέμπει τους ασθενείς για εφαρμογή φακών επαφής στα οπτικά καταστήματα, όχι μόνο γιατί αποτελεί την νόμιμη οδό αλλά επειδή εκεί θα συναντήσει εξειδικευμένους εφαρμοστές με σημαντική εμπειρία και περισσότερες επιλογές, ακόμα και για θεραπευτικές περιπτώσεις, όπως για την αντιμετώπιση τραυμάτων και παθήσεων του κερατοειδή (π.χ. κερατόκωνος, ανώμαλος αστιγματισμός από έλκος ή μεταμόσχευση κλπ). 

Ο οπτικός-οπτομέτρης είναι μάλιστα αυτός που στην πραγματικότητα ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΕΙ τους φακούς επαφής και για αυτό η "συνταγογράφηση φακών επαφής" θα έπρεπε σήμερα να εκτελείται αποκλειστικά από εφαρμοστές- οπτομέτρες. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η διείσδυση των φακων επαφής στην Ελλάδα παραμενει σε σημαντικά χαμηλά επίπεδα σε σχέση με άλλες χώρες της Ε.Ε.

Προσωπικά, το μόνο θετικό σημείο σε όλη την απόφαση είναι η "χρησιμοποίηση οφθαλμικών σκευάσματων και κολλυρίων για διαγνωστικούς σκοπούς" - βέβαια και αυτή από ότι διαπιστώνω θα πρέπει να γίνεται υπό την εποπτεία οφθαλμιάτρου γιατί σίγουρα κανείς δεν θα μυδριάσει έναν ασθενή χωρίς να υπάρχει λόγος εξέτασης ! 


Η ΑΠΟΦΑΣΗ - ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΥΠΟΥΡΓΟ ΥΓΕΙΑΣ
_______________
ΦΕΚ 3247 Β
Αθήνα, 29 - 08 - 2017
Αρ. Πρωτ. Γ4β/Γ.Π.οικ. 66381 

..... 

ΑΡΘΡΟ 5
"α. Ο οπτικός-οπτομέτρης δύναται να διενεργεί, υπό την εποπτεία οφθαλμιάτρου, αντικειμενικές και υποκειμενικές εξετάσεις, με σκοπό τη διαθλαστική εξέταση των οφθαλμών, τον έλεγχο της διόφθαλμης λειτουργίας, τον έλεγχο της έγχρωμης όρασης και των οπτικών πεδίων, καθώς και τον αδρό έλεγχο της οφθαλμικής υγείας και την ακεραιότητα των οφθαλμών.
β. Ο οπτικός-οπτομέτρης κατά την εκτέλεση συνταγής οφθαλμιάτρου δύναται να εφαρμόσει γυαλιά οράσεως, βοηθήματα χαμηλής όρασης ή άλλο παρεμφερή εξοπλισμό, όπως προγράμματα οπτομετρικών ή ορθοπτικών ασκήσεων για την απόκτηση και βελτίωση οπτικών δυσλειτουργιών κατά περίπτωση.
γ. Ο οπτικός-οπτομέτρης δεν μπορεί να συνταγογραφήσει φάρμακα και σκευάσματα που απαιτούν ιατρική συνταγή με σκοπό τη θεραπεία οφθαλμικών παθήσεων. Μπορεί να χρησιμοποιήσει μόνον οφθαλμικά σκευάσματα και κολλύρια για διαγνωστικούς σκοπούς και παροχή πρώτων βοηθειών.
δ. Ο οπτικός-οπτομέτρης δύναται να εργάζεται στον δημόσιο τομέα μετά από προκήρυξη αντίστοιχων θέσεων σε Νοσηλευτικά Ιδρύματα και Κέντρα Υγείας, σε δημοτικά ιατρεία, στους υγειονομικούς φορείς ασφαλιστικών ταμείων, σε ιδιωτικά κέντρα ή ιατρεία, ως ελεύθερος επαγγελματίας, όπως και σε οπτικά καταστήματα τα οποία τηρούν τις προδιαγραφές διασφάλισης προσωπικών δεδομένων και τον απαραίτητο εξοπλισμό. Παράλληλα δύναται να είναι ταυτόχρονα υγειονομικά υπεύθυνος οπτικού καταστήματος και να ασκεί όλα τα εν ισχυ επαγγελματικά δικαιώματα του οπτικού. "