Οι ασκήσεις (visual exercises) με τη βοήθεια υπολογιστή δεν βοηθούν τους πρεσβύωπες !!

Επειδή δημοσιεύματα ακόμα και στο Βήμα Science (δυστυχώς) "Μπορείτε και χωρίς τα γυαλιά σας) σχετικά με τη βελτίωση της όρασης των πρεσβυώπων μέσω ασκήσεων σε υπολογιστή διαβάλλουν την επιστημονική γνώση και πράξη, αναδημοσιεύω ένα δελτίο τύπου από την ECOO. Για όποιον ενδιαφέρεται μπορώ να στείλω και τη σχετική μελέτη.

________________

Press Release: from The European Council of Optometry and Optics (ECOO)

New Research Results published in "Optometry and Vision Science" Vol. 89, No. 8, August 2012 

Read Without Glasses (RWOG) is a training method developed at the Cambridge Institute for Better Vision (Essex, MA), that claims to reduce or eliminate the need for reading glasses. RWOG allegedly enables presbyopic patients to sharpen their near vision through 6 minutes of daily exercises. Patients can purchase the instructional DVD and two reading charts that make up the RWOG programme online.

In order to test the validity of the RWOG hypothesis, Kristine B. Hopkins et al. carried out a study that objectively measured changes in accommodation and near unaided visual acuity (VA) in emmetropic presbyopes using the RWOG programme. They published the results in the American Academy of Optometry journal “Optometry and Vision Science” in August 2012. 

To perform the study, the researchers invited ten emmetropic presbyopic patients, ranging from 50 to 65 years of age, and assessed the quality of their near vision during 2 pretreatment and 2 post-treatment visits. After the second visit, the subjects were provided with the RWOG tool-kit and asked to perform the prescribed RWOG exercises as well as to document the amount of time they used for doing them. The size of the subjects’ pupil was measured at each visit in order to determine whether or not this variable had an impact on near VA. The researchers also interviewed the subjects on their compliance and use of reading glasses after treatment. Visual acuity, accommodative response and pupil size were evaluated through a mixed statistical method. 

Eight out of ten patients completed all four visits required by the study. The final results were based on measurements involving only these eight subjects, of which six were female, five were African America, and three were white. The researchers’ conclusions revealed they detected no significant change, neither clinical nor statistical, in unaided near VA pre- or post-treatment. The pupil size did not change significantly either across the study visits. However, according to a survey run by the research team, 87.5% of subjects reported that their near vision has slightly to significantly improved after the use of the program. 

In conclusion, and despite positive response from participating subjects, the study run by Hopkins et al. demonstrates that the Read Without Glasses Method (RWOG) fails to produce any significant clinical or statistical changes in unaided near VA. Furthermore, the researchers proved that the RWOG therapy shows no clinically significant changes in accommodation at near in presbyopic emmetropes. 

The study on “Objective Measures of the Effects of the ‘Read Without Glasses Method’” was carried out by Kristine B. Hopkins, Caroline B. Pate, and Gerald McGwin, Jr. from the University of Alabama at Birmingham School of Optometry (KBH, CBP), and University of Alabama at Birmingham Department of Epidemiology (GMc), Birmingham, Alabama. It was published in “Optometry and Vision Science”, Vol. 89, No. 8, August 2012. 

Διαθλαστικά σφάλματα: είναι δόκιμοι οι όροι "διαθλαστική μυωπία/υπερμετρωπία"?

H λειτουργική όραση στον άνθρωπο προϋποθέτει το σχηματισμό ενός ευκρινούς ειδώλου στον αμφιβληστροειδή, τον φωτοευαίσθητο χιτώνα στο πίσω μέρος του οφθαλμού. Όπως κάθε οπτικό σύστημα (π.χ. φωτογραφική μηχανή) που «συγκεντρώνει» το φως, έτσι και ο ανθρώπινος οφθαλμός αποτελείται από διαθλαστικές (κυρτές) επιφάνειες (κερατοειδής και κρυσταλλοειδής φακός) με σκοπό την σύγκλιση των ακτινών του φωτός στον αμφιβληστροειδή. Επιπλέον η ευκρινής όραση στους νεαρούς οφθαλμούς εξασφαλίζεται για ένα μεγάλο εύρος αποστάσεων μέσω της διαδικασίας της προσαρμογής, δηλαδή της αύξησης της διαθλαστικής δύναμης του οφθαλμού μέσω της αύξησης της καμπυλότητάς του κρυσταλλοειδή φακού.

Ένας εμμετρωπικός (“εν μέτρο”) οφθαλμός, που αντιστοιχεί σε αυτό που ονομάζουμε «κανονικό» οφθαλμό (βλ. εικόνα δεξιά), είναι αποτέλεσμα της αρμονικής συσχέτισης των παραπάνω διαθλαστικών επιφανειών (κερατοειδής, φακός) με το μέγεθος (αξονικό μήκος) του οφθαλμού, εξασφαλίζοντας ευκρινή μακρινή και κοντινή όραση.

Είναι αρκετά πιθανόν κάποιοι οφθαλμοί να  διαφέρουν από «τον κανόνα», να έχουν για παράδειγμα μεγαλύτερο ή μικρότερο αξονικό μήκος από το «φυσιολογικό» οφθαλμό, με αποτέλεσμα η διαθλαστική ισχύς να μην εξασφαλίζει ευκρινή όραση για όλες τις αποστάσεις. Με άλλα λόγια ο οφθαλμός μπορεί να θεωρηθεί πως είναι πολύ ισχυρός/ασθενής για το μήκος του ή πολύ μακρύς/κοντός για τη συνολική διαθλαστική δύναμή του. Αυτές οι διαθλαστικές καταστάσεις (διαθλαστικά σφάλματα) κατηγοριοποιούνται ως «αμετρωπίες». Υπολογίζεται πως περίπου 800 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο εμφανίζουν κάποιο διαθλαστικό σφάλμα όρασης (2.3 δισεκατομμύρια αν συνυπολογίσουμε και την πρεσβυωπία).

Η «εμμετρωποίηση», ο μηχανισμός που συντονίζει (συνήθως σε ηλικίες μικρότερες των 8 ετών), με τη συμμετοχή γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, την ανάπτυξη των συνιστωσών του οφθαλμού για να την επίτευξη της εμμετρωπίας στους περισσότερους οφθαλμούς, είναι πιθανόν να «επέμβει» ώστε να αντισταθμίσει σε κάποιον βαθμό τα διαθλαστικά σφάλματα (π.χ ο κερατοειδής να αναπτυχθεί με λιγότερη ισχύ για να διασφαλίσει ευκρινή εικόνα σε έναν οφθαλμό με μεγαλύτερο του κανονικού αξονικό μήκος).

Είναι δόκιμοι οι όροι "διαθλαστική μυωπία / υπερμετρωπία"?

Εμμετρωπικός (κάτω) και 
μυωπικός (άνω) οφθαλμός.
πηγή: Atchison et al., IOVS (2004)

Στο παρελθόν συνηθίζαμε να κατηγοριοποιούμε τα διαθλαστικά σφάλματα σε α) αξονικά σφάλματα και β) σε σφάλματα διάθλασης. Τα αξονικά διαθλαστικά σφάλματα οφείλονταν στο υπερβολικά μικρό (υπερμετρωπία) ή μεγάλο (μυωπίά) αξονικό μήκος του οφθαλμού, με τη διαθλαστική του ισχύ να θεωρείται ως φυσιολογική. Αντίθετα, τα σφάλματα διάθλασης υποτίθεται ότι είχαν αιτία την εσφαλμένη συνολική διοπτρική ισχύ του οφθαλμού (ισχυρότερη στη μυωπία, ασθενέστερη στην υπερμετρωπία), ενώ το αξονικό του μήκος θεωρούνταν κανονικό.

Ωστόσο, η σχέση μεταξύ του διαθλαστικού σφάλματος και των τιμών των διαφόρων οφθαλμικών παραμέτρων είναι αρκετά σύνθετη, οπότε σήμερα ένας τέτοιος διαχωρισμός θεωρείται αδόκιμος. Για παράδειγμα, σύγχρονες βιομετρικές μελέτες του οφθαλμού έχουν δείξει ότι οι εμμετρωπικοί οφθαλμοί δύναται να έχουν μεγάλες διακυμάνσεις, λόγω του μηχανισμού «εμμετρωποίησης» α) στη διαθλαστική τους ισχύ και β) στο αξονικό τους μήκος, γεγονός που μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως είναι δύσκολο να ορίσουμε ένα «φυσιολογικό» αξονικό μήκος ή μια «φυσιολογική» συνολική διοπτρική ισχύ για τον εμμετρωπικό οφθαλμό. 

Από την άλλη, είναι σχεδόν επιβεβαιωμένο σήμερα ότι οι «μικρές» μυωπίες (και υπερμετρωπίες) (μικρότερες των 3D) οφείλονται κυρίως στο εσφαλμένο ταίριασμα μεταξύ του αξονικού μήκους του οφθαλμού με τη συνολική διοπτρική του δύναμη, ενώ μυωπίες μεγαλύτερες των 3D είναι επί το πλείστον αξονικές. 

Περισσότερα στο παρακάτω άρθρο:
Μυωπία: επιπολασμός, αιτιογενείς παράγοντες και τεχνικές αντιμετώπισης (Α Μέρος). Σύγχρονη Οπτική. Τεύχος 4, 48-51 

Ένα βιβλίο για την Πρεσβυωπία

Αν και η ιδέα να ετοιμάσουμε ένα βιβλίο που θα παρουσιάζει μία ολοκληρωμένη εικόνα για την Πρεσβυωπία αποφασίστηκε ακριβώς πριν 3 χρόνια, νομίζω ότι η συγγραφή του ήταν "γραφτό" (αν και δεν πιστεύω στη μοίρα του ανθρώπου) να γίνει από τη στιγμή που συνάντησα στην (μικρή ως σήμερα) ερευνητική μου πορεία δύο κορυφαίους ακαδημαϊκούς - επιστήμονες, που αποτέλεσαν και τους δύο συντονιστές του βιβλίου. Το γεγονός ότι προέρχονται από δύο διαφορετικά θεματικά πεδία της Όρασης (Οφθαλμική Φυσική ο καθ. Neil Charman, Διαθλαστική Χειρουργική ο καθ. Ιωάννης Παλλήκαρης) αποτέλεσε το μαγικό ζωμό ώστε να εμπλουτιστεί αυτό το βιβλίο με απόψεις και γνώμες δεκάδων συγγραφέων με υψηλά επίπεδα πραγματογνωμοσύνης. 

Για το περιεχόμενο του βιβλίου και τη λίστα όλων των συγγραφέων μπορείτε να επισκεφτείτε την αντίστοιχη σελίδα της SLACK.

Ιδανική εισαγωγή για το βιβλίο αποτελεί το τραγούδι της Πρεσβυωπίας της αγαπητής μου φίλης και συναδέλφου Sarah Morgan. 

Reviews

"All in all, this is a very comprehensive review of the current knowledge about presbyopia and its treatment...it is well worth the read."

     - Robert B. Greer, Optometry and Vision Science

“The appeal and major strength of this text is its inter-disciplinary approach to understanding presbyopia, both in terms of its origin and its treatment. Together with the book being well written and easy to comprehend, this multi-disciplinary approach makes it of value to practitioners and researchers alike. Optometrists manage presbyopia on a daily basis. A thorough understanding of the presbyopic condition and its correction, now and into the future, are therefore of clinical value and will certainly be achieved by reading this text.” 

      - Laura Downie, Clinical and Experimental Optometry 

“Anyone who wants to understand where the field of presbyopia is heading will benefit from the book…It sets the stage for the anticipated advances in the coming decade. Any clinician or student wanting to become more familiar with current and future possibilities and the science underlying the emerging technologies should look no further than this excellent volume.” 

                - Mark A. Bullimore, University of Houston, College of Optometry, Houston, TX, Ophthalmic & Physiological Optics

Oxygen transmissibility in Contact Lenses: new facts

Στη χθεσινή του παρουσίαση στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικάνικης Ακαδημία Οπτομετρίας ο Brien Holden ανέφερε τα πρώτα αποτελέσματα της πρόσφατης μελέτης που αποβλέπει στην εκ νέου εκτίμηση της απαραίτητης μεταδοτικότητας οξυγόνου (oxygen transmissibility, Dk/t) ενός Φακού Επαφής (ΦΕ) που θα παράγει την ίδια ποσότητα κεντρικής διόγκωσης του κερατοειδούς (corneal swelling) κατά τη χρήση στον ύπνο με εκείνη σε έναν οφθαλμό χωρίς φακό. Η μελέτη συγκέντρωσε τα αποτελέσματα από 39 προηγούμενες μελέτες που διεξήχθησαν στον Καναδά και την Αυστραλία, με τη συμμετοχή πάνω από 1000 συνολικά οφθαλμών.

Η αρχική εκτίμηση πριν από περίπου 30 χρόνια (από Holden / Mertz το 1984) προσδιόριζε ότι ΦΕ με ελάχιστο Dk/t  = 87  είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθεί για να αποφευχθεί  διόγκωση κερατοειδή χαμηλότερη από 4%. Επαναλαμβάνοντας τα πειράματα με χρήση περισσότερων ΦΕ (με πιο εξελιγμένα υλικά και υψηλότερα Dk/t), εκτιμήθηκε με μεγαλύτερη ακρίβεια το Dk/t που απαιτείται για να παραχθεί το ίδιο επίπεδο διόγκωσης του κερατοειδούς με τη χρήση ΦΕ στον ύπνο όπως εμφανίζεται στα μάτια χωρίς ΦΕ. Μετά την εξέταση της ημερήσιας διακυμάνσεις του πάχος του κερατοειδούς, η διόγκωση κατά τον ύπνο εξακολουθεί να θεωρείται ότι είναι περίπου 4%. Η επικαιροποιημένη ανάλυση των αποτελεσμάτων επέτρεψε τον Holden να αναθεωρήσει το ελάχιστο Dk/t για φθορά κατά διάρκεια του ύπνου σε 150!!

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η ελάχιστη υπολογισθείσα Dk/t  αναφέρεται στο "μέσο" οφθαλμό. Μερικοί χρήστες φακών επαφής θα απαιτούν λιγότερο, και κάποιοι θα απαιτούν περισσότερο οξυγόνο για να αποφευχθεί η διόγκωση του κερατοειδούς. Για να είναι είμαστε βέβαιοι ότι οι φακοί κατά τη διάρκεια του ύπνου παρέχουν επαρκή οξυγόνο στον κερατοειδή χιτώνα, είναι φρόνιμο να χρησιμοποιούνται ΦΕ με την υψηλότερη δυνατή μετάδοση του οξυγόνου! Αυτή τη στιγμή υπάρχουν μόνο 3 ΦΕ διαθέσιμοι στην αγορά που πληρούν αυτά τα κριτήρια. Ο ένας είναι ο premiO της Menicon!

11 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2012 - ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΟΡΑΣΗΣ [ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΥΦΛΩΣΗΣ]

Η Παγκόσμια Ημέρα Όρασης (κατά της Τύφλωσης) γιορτάζεται κάθε χρόνο τη δεύτερη Πέμπτη κάθε Οκτωβρίου, με πρωτοβουλία της Διεθνούς Επιτροπής για την Πρόληψη της Τύφλωσης, σε συνεργασία με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO). Στόχος των δύο οργανώσεων είναι να στρέψουν το παγκόσμιο ενδιαφέρον στο πρόβλημα της τύφλωσης και τις επιπτώσεις του στον πάσχοντα πληθυσμό και το δημόσια υγεία.

Σύμφωνα με τον Διευθυντή της Οφθαλμολογικής Κλινικής του ΠΑ.Γ.ΝΗ και Καθηγητή Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης Ιωάννη Παλλήκαρη, τα αποτελέσματα προσφάτων επιδημιολογικών μελετών δείχνουν ότι ο αριθμός των ατόμων με προβλήματα όρασης (από οφθαλμικές διαταραχές) ανέρχεται σε περίπου 285 εκατομμύρια (το 65% των οποίων είναι ηλικίας άνω των 50 ετών). Από αυτούς, τα 246 εκατομμύρια έχουν χαμηλή όραση (63% άνω των 50 ετών) και 39 εκατομμύρια υπολογίζεται ότι είναι οι τυφλοί (82% πάνω από 50).

Η πρώτη παγκόσμια έρευνα για το μέγεθος και τα αίτια των προβλημάτων όρασης βασίστηκε σε στοιχεία του παγκόσμιου πληθυσμού το 1990, εκτιμώντας τον αριθμό των τυφλών σε 38 εκατομμύρια. Η εκτίμηση το 1996 αυξήθηκε σε 45 εκατομμύρια τυφλούς, και προβλέπεται να αγγίξει τα 76 εκατομμύρια το 2020, διπλασιάζοντας τον αριθμό των ατόμων με τύφλωση σε τρεις δεκαετίες.

Ο πίνακας παρουσιάζει την γεωγραφική κατανομή των ατόμων με σημαντικά προβλήματα όρασης και των τυφλών όλων των ηλικιών στις έξι περιοχές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO).

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και μέλος της Παγκόσμιας Ομάδας Εμπειρογνωμόνων για Παθήσεις της Όρασης Μιλτιάδης Τσιλιμπάρης τονίζει ότι, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στις χειρουργικές τεχνικές σε πολλές χώρες κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, ο καταρράκτης (47,9%, 2004 WHO statistics) εξακολουθεί να είναι η κύρια αιτία των προβλημάτων που οδηγούν στην απώλεια της όρασης σε όλες τις περιοχές του κόσμου, εκτός από τις ανεπτυγμένες χώρες. Άλλες κύριες αιτίες των προβλημάτων όρασης είναι το γλαύκωμα (12,3%), η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (8,7%), θολερότητες του κερατοειδή χιτώνα (5,1%), η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (4,8%), η παιδική τύφλωση (3,9%) και το τράχωμα (3,6%), το οποίο αποτελεί τη δεύτερη αιτία τύφλωσης στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Σήμερα εκτιμάται ότι στο 80% των παραπάνω περιπτώσεων τύφλωσης, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες περιοχές, θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί και αυτό το ποσοστό αποτελεί στόχο της πρωτοβουλίας «Δικαίωμα στην Όραση» (Fight for Sight) μέχρι το έτος 2020. Εξαίρεση αποτελεί ίσως η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, που χαρακτηρίζεται ως η πάθηση των ηλικιωμένων. Η έλλειψη και η ανισότητα της πρόσβασης σε υπηρεσίες πρόληψης και υγιεινής των ματιών σε αυτές τις περιοχές του κόσμου περιορίζει τα οφέλη που θα μπορούσαν οι πάσχοντες να είχαν από τις σύγχρονες ιατρικές εξελίξεις ενώ εκμηδενίζει τις πιθανότητες πρόληψης.

Ο Δρ. Σωτήρης Πλαΐνης, στέλεχος της ερευνητικής ομάδας του Πανεπιστημίου Κρήτης και επίτιμος λέκτορας του Πανεπιστημίου Manchester, σημειώνει ότι στα ποσοστά του πίνακα αν και συνυπολογίζονται διαταραχές που μπορεί να οφείλονται σε διαθλαστικά σφάλματα, και κυρίως τη μυωπία που έχει πάρει μορφές επιδημίες στις χώρες της Ανατολικής Ασίας, δεν συμπεριλαμβάνονται προβλήματα που αντιμετωπίζουν άτομα με υγιείς οφθαλμούς, λόγω έλλειψης πρόσβασης σε υπηρεσίες εξέτασης και διόρθωσης (με γυαλιά, φακούς κλπ) των διαθλαστικών τους σφαλμάτων. Παρομοίως, η πρεσβυωπία που εμφανίζεται στην πλειοψηφία του πληθυσμού στην παραγωγική ηλικία των 40-45 ετών, και δυσχεραίνει τις δραστηριότητες που απαιτούν ενδιάμεση και κοντινή όραση, δεν συγκαταλέγεται στις παθήσεις που οδηγούν σε διαταραχές της όρασης. Πρόσφατες έρευνες υπολόγισαν τον παγκόσμιο πληθυσμό των πρεσβυώπων σε 1.2 με 1.5 δισεκατομμύρια, εκτιμώντας σε 600 εκατομμύρια τους πρεσβύωπες που παρουσιάζουν σημαντικά μειωμένη ποιότητα όρασης λόγω έλλειψης γυαλιών.

Κοινωνικο-οικονομικές προεκτάσεις και πρόληψη της τύφλωσης

Η έλλειψη της οικονομικής ανάπτυξης είναι ένας παράγοντας που επιδεινώνει τη συχνότητα εμφάνισης των διαταραχών της όρασης. Για το λόγο αυτό, τα προγράμματα πρόληψης τύφλωσης πρέπει να ασχοληθούν όχι μόνο με τον περιορισμό της τύφλωσης που μπορεί να αποφευχθεί αλλά και με την ταυτόχρονη οικονομική ανάπτυξη. Το κόστος της αποκατάστασης και της περίθαλψης που παρέχεται σε άτομα με προβλήματα όρασης είναι τα πιο προφανή. Λιγότερο εμφανείς, αλλά εξίσου σημαντικές ωστόσο, είναι οι έμμεσες δαπάνες που προκύπτουν από την απώλεια της παραγωγικότητας αυτών των ατόμων.

Το Πανεπιστήμιο Κρήτης και η Οφθαλμολογική Κλινική του ΠΑΓΝΗ κατανοώντας την τεράστια σημασία της ισότιμης πρόσβασης όλων των κοινωνικών ομάδων στις υπηρεσίες υγείας έχει αναπτύξει πρότυπη πιλοτική δραστηριότητα στα πλαίσια του Πανεπιστημίου των Ορέων που αφορά μεταξύ άλλων την πρωτοβάθμια οφθαλμολογική περίθαλψη σε απομακρυσμένες περιοχές της Κρήτης και των νησιών του Αιγαίου. Η προσέγγιση αυτή φιλοδοξεί να αποτελέσει μοντέλο που θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην υπόλοιπη Ελλάδα και σε άλλες περιοχές του κόσμου.

Το Ινστιτούτο Οπτικής και Όρασης (ΙVO) αποτελεί ερευνητικό εργαστήριο του Πανεπιστημίου Κρήτης, με ιδρυτή και διευθυντή τον Καθηγητή Οφθαλμολογίας Ιωάννη Παλλήκαρη και δραστηριότητα στους τομείς της έρευνας, της εκπαίδευσης και της παροχής ειδικευμένων υπηρεσιών στις Επιστήμες της Οπτικής, της Οφθαλμολογίας και της Όρασης.