Ο ρόλος της περιφερικής διαθλαστικής διόρθωσης στην εξέλιξη της μυωπίας

Τα τελευταία 15 χρόνια κλινικές μελέτες σε ανθρώπους έχουν δείξει ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες (π.χ. κοντινή εργασία, χρόνος σε δραστηριότητες εκτός σπιτιού) επηρεάζουν περισσότερο οφθαλμούς με συγκεκριμένη κατανομή του διαθλαστικού σφάλματος στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδή, όπως είχε παλιότερα παρατηρήσει και ο Millodot. Διαπιστώθηκε ότι οι μυωπικοί οφθαλμοί παρουσιάζουν στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδή μία ροπή προς σχετική υπερμετρωπία εν συγκρίσει με την αξονική διάθλαση, γεγονός που δεν παρατηρείται στους εμμετρωπικούς ή τους υπερμετρωπικούς οφθαλμούς (βλ. παρακάτω εικόνα). Αυτό αποδείχθηκε αρχικά σε ενήλικες (Millodot, 1981) και αργότερα και σε παιδιά (Mutti et al., 2000). Πιο συγκεκριμένα, στα μυωπικά παιδιά, κατεγράφη σχετική περιφερική υπερμετρωπία της τάξης των +0.80 ± 1.29 D σε σχέση με την αξονική διάθλαση (στον κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδή).

(ΑΡΙΣΤΕΡΑ) Σχετικό σφαιρικό διαθλαστικό σφάλμα (περιφερική μείον αξονική διάθλαση) συναρτήσει της αμφιβληστροειδικής εκκεντρότητας, στις 3 ομάδες ενηλίκων με διαφορετική αξονική διάθλαση (μυωπία, εμμετρωπία, υπερμετρωπία). Διακρίνεται η παρουσία σχετικής περιφερικής υπερμετρωπίας εν συγκρίσει με την κεντρική διάθλαση στην ομάδα με μυωπία. (ΔΕΞΙΑ) Σχετικό σφαιρικό διαθλαστικό σφάλμα σε εκκεντρότητα 30 μοιρών στον κροταφικό αμφιβληστροειδή (ρινικό οπτικό πεδίο) σε ένα δείγμα 820 παιδιών ηλικίας μεταξύ 5 και 15 ετών.

Ως αποτέλεσμα της παραπάνω διαθλαστικής «ανομοιομορφίας», αναμένουμε οι συμβατικοί τρόποι διόρθωσης της μυωπίας που χρησιμοποιούνται σήμερα (γυαλιά ή φακοί επαφής) να ελαχιστοποιούν το αξονικό μυωπικό σφάλμα του οφθαλμού, καταλήγοντας όμως σε «υπερδιόρθωση» στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδή. Αυτή η ανομοιογένεια είναι πιθανόν να διαταράξει τη διαδικασία της εμμετρωποίησης, ιδιαίτερα όταν τα παιδιά στερούνται δραστηριοτήτων σε εξωτερικούς χώρους. 

Για να επιτευχθεί επομένως ο έλεγχος της μυωπίας, προϋπόθεση φαίνεται να αποτελεί η διόρθωση της περιφέρειας του αμφιβληστροειδή, η οποία παρουσιάζει λιγότερη μυωπία σε σχέση με το κεντρικό του τμήμα, ώστε να καταλήξει εμμετρωπική ή ελαφρώς μυωπική. Η παρακάτω εικόνα παρουσιάζει τις διαφορές που προκύπτουν στη διαθλαστική διόρθωση της περιφέρειας του αμφιβληστροειδή σε σχέση με το κεντρικό του τμήμα (αξονική διόρθωση) με διαφορετικούς τρόπους διόρθωσης. Αν και τα τελευταία χρόνια έχουν προταθεί διάφορες τεχνικές και σχεδιασμοί φακών για την αντιμετώπιση της μυωπίας, είναι εμφανές ότι μόνο η ορθοκερατολογία επιτυγχάνει το παραπάνω, υποδιορθώνοντας την περιφέρεια του αμφιβληστροειδή σε σχέση με την αξονική διόρθωση.

Η διαφορά μεταξύ περιφερικής (Ν, ρινικά; Τ, κροταφικά) και αξονικής (C) διαθλαστικής διόρθωσης (σε D) του αμφιβληστροειδή με διαφορετικούς τρόπους διόρθωσης: γυαλιά (Specs), συμβατικούς μονοεστιακούς μαλακούς ΦΕ (SVSCL), πολυεστιακούς ΦΕ (MFSCL“D”) μονοεστιακούς ημίσκληρους ΦΕ (SVRGP) και ορθοκερατολογικούς ΦΕ (Ortho-k). Η κόκκινη γραμμή αντιστοιχεί στο μέσο σχετικό διαθλαστικό σφάλμα ενός μυωπικού οφθαλμού (με την περιφέρεια να παρουσιάζει λιγότερη μυωπία από το κεντρικό του τμήμα).

Περισσότερες πληροφορίες στην πρόσφατη δημοσίευση στο τελευταίο τεύχος της "Σύγχρονης Οπτικής":

Πλαΐνης Σ (2017) H σημασία της ορθοκερατολογίας στην εξέλιξη της μυωπίας. Σύγχρονη Οπτική. Τεύχος 10, 54-59