Αν και η συνήθης εξέταση για την αξιολόγηση της ακεραιότητας της όρασής μας, είναι η οπτική οξύτητα, δηλαδή η ικανότητα να αναγνωρίζουμε γράμματα ή αριθμούς, πολλοί ασθενείς με φυσιολογική οπτική οξύτητα παραπονιούνται για οπτική κόπωση σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού, δυσκολία διόφθαλμης συγχώνευσης της εικόνας και παραμορφώσεις της εικόνας. Επιπλέον, είναι ευρέως γνωστό ότι ορισμένες οφθαλμικές παθήσεις, που προσβάλλουν την ακεραιότητα του αμφιβληστροειδή, όπως οι εκφυλιστικές παθήσεις της ωχράς κηλίδας συνήθως δεν οδηγούν σε έκπτωση της οπτικής οξύτητας αλλά επηρεάζουν σημαντικά την ικανότητα ανάγνωσης και επομένως τη λειτουργική όραση.
Η ανάγνωση αποτελεί μία από τις κύριες ενασχολήσεις του ανθρώπου, γι’ αυτό και η δυσκολία στην ανάγνωση αποτελεί το πιο συνηθισμένο πρόβλημα που αναφέρεται είτε στην πρώιμη σχολική ηλικία είτε από ασθενείς με χαμηλή όραση λόγω οφθαλμολογικών προβλημάτων. Ο αριθμός των ομάδων που διαγιγνώσκονται με αναγνωστικά προβλήματα αυξάνεται όσο μεγαλώνει ο αριθμός των πηγών ανάγνωσης (εφημερίδες, περιοδικά, βιβλία, υπολογιστές, κινητά, tablets). Δεν αποτελεί έκπληξη, επομένως, το γεγονός ότι η δυσκολία στην ανάγνωση αποτελεί την πιο κοινή αιτία παραπομπής (για ποσοστό >60% των ασθενών) σε κλινικές χαμηλής όρασης, ενώ η δεύτερη πιο κοινή αιτία, η δυσκολία στην οδήγηση, ισχύει μόνο για το 5% των ασθενών.
Στο Πανεπιστήμιο Κρήτης έχουμε από το 2011 αναπτύξει “πρότυπους” πίνακες ανάγνωσης στην ελληνική γλώσσα για την εξέταση της απόδοσης ανάγνωσης. Αυτοί είναι γνωστοί ως πίνακες Colenbrander και αποτελούνται από προτάσεις που περιέχουν τον ίδιο αριθμό γραμμάτων για όλα τα μεγέθη, επιτρέποντας την ακριβή σύγκριση της ταχύτητας ανάγνωσης και (βλ. παρακάτω εικόνα). Επίσης είναι διαθέσιμοι και πίνακες με μεγαλύτερα σε έκταση κείμενα που εξασφαλίζουν νοηματική συνέχεια, με σκοπό την λεπτομερή αξιολόγηση των μηχανισμών που εμπλέκονται στην ομαλή διεκπεραίωση της ανάγνωσης. Μάλιστα, αυτή τη στιγμή αναπτύσσουμε πίνακες ανάγνωσης IREST στα ελληνικά, με τη συμμετοχή γλωσσολόγου και σε συνεργασία με το τμήμα Ψυχολογίας και Ψυχιατρικής τους Πανεπιστημίου Κρήτης.
Στο εργαστήριο Ψυχοφυσικής και Ηλεκτροφυσιολογίας της Όρασης στην Ιατρική Σχολή στο Πανεπιστήμιο Κρήτης εκπονούνται μια σειρά από ερευνητικά πρωτόκολλα με απώτερο σκοπό το διαχωρισμό προβλημάτων στην ανάγνωση που οφείλονται σε οπτοκινητικές και σε γνωσιακές διαταραχές.
Η ανάγνωση αποτελεί μία από τις κύριες ενασχολήσεις του ανθρώπου, γι’ αυτό και η δυσκολία στην ανάγνωση αποτελεί το πιο συνηθισμένο πρόβλημα που αναφέρεται είτε στην πρώιμη σχολική ηλικία είτε από ασθενείς με χαμηλή όραση λόγω οφθαλμολογικών προβλημάτων. Ο αριθμός των ομάδων που διαγιγνώσκονται με αναγνωστικά προβλήματα αυξάνεται όσο μεγαλώνει ο αριθμός των πηγών ανάγνωσης (εφημερίδες, περιοδικά, βιβλία, υπολογιστές, κινητά, tablets). Δεν αποτελεί έκπληξη, επομένως, το γεγονός ότι η δυσκολία στην ανάγνωση αποτελεί την πιο κοινή αιτία παραπομπής (για ποσοστό >60% των ασθενών) σε κλινικές χαμηλής όρασης, ενώ η δεύτερη πιο κοινή αιτία, η δυσκολία στην οδήγηση, ισχύει μόνο για το 5% των ασθενών.
Στο Πανεπιστήμιο Κρήτης έχουμε από το 2011 αναπτύξει “πρότυπους” πίνακες ανάγνωσης στην ελληνική γλώσσα για την εξέταση της απόδοσης ανάγνωσης. Αυτοί είναι γνωστοί ως πίνακες Colenbrander και αποτελούνται από προτάσεις που περιέχουν τον ίδιο αριθμό γραμμάτων για όλα τα μεγέθη, επιτρέποντας την ακριβή σύγκριση της ταχύτητας ανάγνωσης και (βλ. παρακάτω εικόνα). Επίσης είναι διαθέσιμοι και πίνακες με μεγαλύτερα σε έκταση κείμενα που εξασφαλίζουν νοηματική συνέχεια, με σκοπό την λεπτομερή αξιολόγηση των μηχανισμών που εμπλέκονται στην ομαλή διεκπεραίωση της ανάγνωσης. Μάλιστα, αυτή τη στιγμή αναπτύσσουμε πίνακες ανάγνωσης IREST στα ελληνικά, με τη συμμετοχή γλωσσολόγου και σε συνεργασία με το τμήμα Ψυχολογίας και Ψυχιατρικής τους Πανεπιστημίου Κρήτης.
Στο εργαστήριο Ψυχοφυσικής και Ηλεκτροφυσιολογίας της Όρασης στην Ιατρική Σχολή στο Πανεπιστήμιο Κρήτης εκπονούνται μια σειρά από ερευνητικά πρωτόκολλα με απώτερο σκοπό το διαχωρισμό προβλημάτων στην ανάγνωση που οφείλονται σε οπτοκινητικές και σε γνωσιακές διαταραχές.
